|
CZĘŚĆ DRUGA
:
W pojedynkę
ROZDZIAŁ III
Etap drugi (1940-1957)
Wybuch II wojny światowej zastał Kanadę, jako kraj brytyjski, szczerze
przywiązany do Imperium. Z chwilą wybuchu wojny młodzi mężczyźni ze wszystkich
prowincji poza Quebekiem masowo zgłaszali się do wojska, aby walczyć z Hitlerem,
o którym zresztą społeczeństwo kanadyjskie nic, albo bardzo niewiele wiedziało.
Początkowo zdawało się, że poza okazją do rozwoju kanadyjskiego rolnictwa
zaopartującego w żywność wojska Aliantów, Kanada pozostanie daleko od wpływów
wojny. Ale szybkie zwycięstwa nazistowskich Niemiec w Europie i osamotnienie W.
Brytanii jedynego kraju stawiającego opór nazistom, wyciągnęły Kanadę z jej
wygodnej prowincjonalności i postawiły w samym sercu logistyki Aliantów.
Olbrzymie zasoby naturalne Kanady, dowożone regularnie do wschodnich ośrodków
przemysłowych, znaczny rynek siły roboczej, chętnej do nowego zarobku oraz
bliskość niewyczerpanych kredytów amerykańskich były strategicznym atutami,
które W. Brytania natychmiast spostrzegła w Kanadzie i zamierzała wykorzystać
przy cichym poparciu Stanów Zjednoczonych. Chodziło przede wszystkim o
rozbudowanie strategicznych przemysłów. Ale Kanada jeszcze ani nie miała
dostatecznych własnych kapitałów prywatnych i bankowych ani wystarczającej kadry
kierowniczej niezbędnej do nagłego "skoku" w budowie i rozruchu produkcji
wojennej, od szycia mundurów, aż po produkcję bombowców, myśliwców itp. Kraj
bardzo ciężko przeszedł kryzys lat 30-tych, a wysłanie niemal całego pokolenia
młodych Kanadyjczyków na front walki do Europy pozbawiło wyższe uczelnie
kanadyjskie wielu potencjalnych studentów. Młode Kanadyjki, w równie
patriotycznym geście zgłaszały się do wojskowej pomocniczej służby kobiet, albo
szły do fabryk o strategicznym znaczeniu, bo obsługujących armię kanadyjską i
brytyjską i dopiero tam wiele z nich zdobywało nowe umiejętności . Ale nawet
gdyby one już miały odpowiednie wykształcenie to i tak nie mogłyby zabiegać o
stanowiska kierownicze w przemyśle, bo wówczas jeszcze kobiety nie miały do tego
prawa. A w roku 1940-tym Kanada miała mało fabryk, które natychmiast mogły
produkować na potrzeby wojny. Pozostawało więc do uruchomienia wiele dziedzin
produkcyjnych, dla których wyszkolona kanadyjska kadra specjalistyczna i
kierownicza była nie wystarczająca. Ponadto Kraj nie dysponował odpowiednimi
kapitałami. Pomoc kapitałowa jednak natychmiast napłynęła ze Stanów
Zjednoczonych, natomiast braki w kadrach pozostały. Wszystko to zbiegało się z
bombardowaniem Londynu i postępującą blokadą W. Brytanii przez nazistowskie
Niemcy kiedy rząd brytyjski coraz bardziej nalegał na swoje kolonie o różne
rodzaje pomocy.
Jedną z form tej pomocy było zaofiarowanie prze Kanadę bezpiecznego schronienia
dla tysięcy angielskich dzieci i młodzieży. Ich wyjazd chronił je przed
bombardowaniem a jednocześnie ułatwiał W. Brytanii sytuację żywnościową
ograniczoną niemiecką blokadą morską. Pierwsze transporty dzieci przewidziano na
lato 1940 roku i wtedy rząd W. Brytanii ze znacznym poparciem europejskich
rządów na uchodźctwie zapragnął dołączyć do nich także nieprodukcyjne grupy
uchodźców: kobiet i dzieci z krajów okupowanych przez Hitlera, które schroniły
się w Anglii [103] Pod naciskiem, Kanada zgodziła się na ten dodatek,
zastrzegając, że wydane wizy odnoszą się tylko do okresu wojny i że utrzymanie
uchodźców spocznie w Kanadzie na prywatnych sponsorach, albo zależeć będzie od
odpowiednich rządów na uchodźctwie. Po kryzysie lat 30-tych Kanada ani nie
chciała podejmować zobowiązań utrzymania europejskich uciekinierów, ani zgodnie
ze swoją przedwojenna polityką imigracyjną nie zamierzała przyjąć ich na okres
dłuższy aniżeli czas trwania światowego konfliktu.
W ten sposób do transportu angielskich dzieci została dołączona pierwsza grupa
wojennych uchodźców polskich, przeważnie rodzin najwyższych wojskowych armii
polskiej walczącej u boku W. Brytanii oraz kilku starszych dyplomatów polskich.
W tym samym roku 1940, ale wcześniej bo na wiosnę, zupełnie osobno wynegocjowane
zostało wpuszczenie do Kanady dużej grupy inżynierów i techników w tym około 600
polskich specjalistów [104], którzy mieli zająć kluczowe stanowiska w budowie i
rozruchu kanadyjskich wojennych przemysłów .
Przyjęcie specjalistów, w tym dużej grupy "inżynierów" [105] Polaków było
wyraźnym złamaniem dotychczasowej zasady polityki imigracyjnej zabraniającej
wjazdu do Kanady wykształconym Europejczykom nie- Brytyjczykom . Oprócz nacisków
rządu W. Brytanii domagającego się coraz większej pomocy ze strony kanadyjskiej,
rząd w Ottawie zaczynał jednak rozumieć, że sytuacja wojenna W. Brytanii jest
niemal rozpaczliwa, ale dla rozwoju Kanady nader sprzyjająca, jeżeli będzie
można zrealizować rozwój przemysłu. Jednak w chwili, kiedy pojawiły się
możliwości nagłego zatrudnienia znacznej liczby fachowców w nowych dziedzinach
przemysłowych, w Kanadzie trzeba ich było sprowadzić z zagranicy, aby mogliby
ten rozwój zrealizować.
Zupełnie inny aspekt miało przyjęcie uciekinierek z okupowanej przez Hitlera
Europy, kobiet, o których azyl prosił rząd W. Brytanii pospołu z rządem Polski,
znajdującym się w Londynie. Chodziło przede wszystkim o żony i dzieci
generalicji, które po upadku Francji uciekły do W. Brytanii. Po uporczywym
negocjowaniu Ottawa zgodziła się na udzielenie tym rodzinom czasowego azylu, z
zastrzeżeniem że opiekę nad nimi przejmą osoby albo instytucje sponsorujące je.
Ze strony Kanady było to wielkie odstępstwo od prawa obowiązku pracy fizycznej
na roli albo w charakterze służącej w mieście, obowiązującej każdą osobę
składającą podanie o emigrację do Kanady. Dlatego tak wyraźnie zaznaczono w
Ottawie, że są to tylko czasowi uchodźcy, którzy po wojnie muszą powrócić do
swoich krajów. Zgoda na ich przyjęcie chociażby tymczasowe, świadczyła więc o
wielkim humanitarnym i patriotycznym geście pomocy kanadyjskiej dla W. Brytanii
i odciążeniu tej ostatniej od utrzymania uciekinierek z Europy, które schroniły
się w W. Brytanii.
|
