Diaspora- Narodziny polskiej emigracji do Kanady 1940-1960
   
Index

Droga do Kanady

   Już w 1941 roku przyjechała do Kanady grupa około pięćdzie-sięciu inżynierów, uciekinierów z Francji. Prawie równocześnie pojawiło się w Dominium kilkunastu inżynierów polskich, którzy przed wojskami niemieckimi uciekli z Francji do Brazylii lub Japonii i - po otrzymaniu listów od polskich kolegów zapra-szających ich w imieniu rządu Kanady na czekające posady w przemyśle lotniczym - przypłynęli do Kanadyprzxemysle prze. O ile przybycie z Japonii i Brazylii ograniczało się do wykupienia biletu na odpowiedni statek, to opuszczenie Francji wymagało pomocy organizacji podziemnych działających w obu częściach tego kraju. Podziemne kanały przerzutów z Francji do Anglii miały punkty docelowe w morskich portach Francji lub prowadziły przez granicę z Hiszpanią do Portugalii. W obu tych krajach angielskie placówki dyplomatyczne dyskretnie udzielały ucie-kinierom pomocy. Bardzo ważnym ośrodkiem była Marsylia, francuski port śródziemnomorski, w którym mieścił się nie-legalny ośrodek przerzutów przez Hiszpanię, wspierany między innymi przez tamtejszy, także nielegalnie istniejący, polski konsulat. W Marsylii gromadziły się setki ludzi, którzy ocze-kiwali swojej kolejki. Istniała bowiem selekcja kto, kiedy i którędy będzie się przedostawał do Anglii. Brytyjski wywiad w szczególności i jak najprędzej wybierał polskich lotników znanych z dobrego wyszkolenia i nadzwyczajnej zawziętości. Im najszybciej załatwiano przerzuty, bo mieli się znaleźć w pierwszej linii obrony Wyspy przed inwazją hitlerowską. Po podpisaniu umowy polsko-kandyjskiej, do tej „uprzywilejo-  wanej” grupy dołączeni zostali także polscy inżynierowie prze-mysłu lotniczego.

   Z terytorium podlegającemu rządowi Vichy niełatwo było jednak wyjechać, ponieważ rząd francuski, posłuszny hitle-rowskim Niemcom, wydał zakaz opuszczania Francji wszystkim mężczyznom w wieku poborowym (czyli od 18 do 41 lat).[1] Najpierw fałszowano więc paszporty, kupowano nielegalnie wizy w konsulatach różnych państw, a następnie próbowano nadawać uciekinierom wygląd młodych chłopców lub starszych panów jadących z Marsylii do Hiszpanii. Jeżeli udało im się zmylić niemieckie kontrole, wysiadali w Hiszpanii i przy pomocy an-gielskich dyplomatów przedostawali się do Portugalii. Jeśli po drodze złapało ich gestapo, byli więzieni w jednym z niemieckich obozów koncentracyjnych na terenie Francji i, jeżeli zdołali się z niego wydostać, ponawiali próby ucieczki.

   Polscy fachowcy przemysłu wojennego wybierali najczęściej pieszą drogę przez Pireneje. Jeden z takich ważnych szlaków górskich prowadził przez francuskie turystyczne miasto Perpi-gnan, położone w niedalekiej odległości od granicy hiszpańskiej. Znajdowało się tam schronisko turystyczne zarządzane przez Zofię Bożeniec-Jełowicką, przedwojenną ziemiankę z północno-wschodnich kresów II Rzeczpospolitej, z pochodzenia polską Tatarkę. Zarządzanie schroniskiem turystycznym na granicy francusko-hiszpańskiej doskonale ukrywało jej nielegalną dzia-łalność, więc zanim gestapo ją zaaresztowało, zdołała zorga-nizować przerzuty przez granicę ponad trzystu polskich żoł- nierzy i lotników, a także części fachowców przemysłu lotni-  czego. Po aresztowaniu Zofii Bożeniec-Jełowickiej i jej córki Jadwigi, schronisko w Perpignan zostało „spalone”, a one obie wywiezione do niemieckiego obozu koncentracyjnego we Francji. Druga jej córka, Janina, po kilku miesiącach starań i zapewne prób przekupienia urzędników obozowych uzyskała zwolnienie matki i siostry. Odtąd aż do zakończenia wojny obydwie ukrywały się u polskich sióstr zakonnych w Lyonie.

   Po szczęśliwym przekroczeniu granicy hiszpańskiej Polacy byli kierowani do Portugalii. Tam dyplomaci kanadyjscy zaopatry-wali uciekinierów w wizy i gotówkę i dopilnowywali ich wyjaz-du z Europy na statkach płynących do Kanady.


 

78 Małgorzata de Riedel-Burczycka, W pogoni za wolnością. Wspomnie-nia Władysława Żebrowskiego z okresu II wojny światowej, Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu, Nowy Sącz, około 1992, s. 111-112.

 

Powrót...

Zapisz się na naszą listę
Email
Imie i nazwisko

 

 

Spis Książek Biblioteki SPK
Polsat Centre
Człowiek Roku 2008

 

Polskie programy telewizyjne w Twoim domu 17 kanałów

TVP1, TVP2, TVN, TVN24, TVN7, Polsat, Polsat2 ,TV Polonia, TVPuls, Eurosport, Polsatsport, Discovery, History, Cartoon, TV4, Viva,TRWAM

IPMG to system który umożliwi Ci stały odbiór tych programów To nie jest Slingbox czy Hava Potrzebny Telewizor, IPMG box, Router i internet
Box kosztuje 200CDN, miesięczna opłata 50CDN i jednorazowa opłata za aktywacje 50CDN Dzwoń na
282-2090 do Janusza  

 

 

Czyszczenie Wentylacji
Duct cleaning


1485 Wellington Avenue
Winnipeg, MB, R3E OK4
Phone: (204) 284-6390
Cell: (204) 997-2000
Fax: (204) 284-0475
email

clean@advancerobotic.com

Kliknij tutaj aby zobaczyć ofertę


 


Kliknij tutaj aby zobaczyć ofertę


 



Irena Dudek zaprasza na zakupy do Polsat Centre Moje motto: duży wybór, ceny dostępne dla każdego, miła obsługa. Polsat Centre217 Selkirk Ave Winnipeg, MB R2W 2L5, tel. (204) 582-2884

Kliknij tutaj aby zobaczyć ofertę


 

 Polskie programy telewizyjne w Twoim domu 16 kanałów

TVP1, TVP2, TVN, TVN24, TVN7, Polsat, Polsat2 ,TV Polonia, TVPuls, Eurosport, Polsatsport, Nsport, AXN/Discovery, Boomerang, TV4,

Viva IPMG to system który umożliwi Ci stały odbiór tych programów To nie jest Slingbox czy Hava Potrzebny Telewizor, IPMG box, Router i internet
Box kosztuje 200CDN, miesięczna opłata 50CDN i jednorazowa opłata za aktywacje 50CDN Dzwoń na
282-2090 do Janusza


 



189 Leila Ave
WINNIPEG, MB R2V 1L3
PH: (204) 338-9510



 

 

Kliknij tutaj, aby wejść na stronę gdzie można ściągnąć nagrania HYPERNASHION za darmo!!!

 


 

Royal Canadian Legion
Winnipeg Polish Canadian Branch 246
1335 Main St.
WINNIPEG, MB R2W 3T7
Tel. (204) 589-m5493

 


 

 

189 Leila Ave
WINNIPEG, MB R2V 1L3
PH: (204) 338-9510

“Klub 13”
Polish Combatants Association Branch #13
Stowarzyszenie Polskich Kombatantów Koło #13
1364 Main Street, Winnipeg, Manitoba R2W 3T8
Phone/Fax 204-589-7638
E-mail: club13@mts.net
www.PCAclub13.com


 

Zapisz się…
*Harcerstwo
*Szkoła Taneczna S.P.K. Iskry
*Zespół Taneczny S.P.K. Iskry
*Klub Wędkarski “Big Whiteshell”
*Polonijny Klub Sportowo-Rekreacyjny