HUMOR 

Przesłane przez Wojciecha Okulicza

 

O polskim filmie


      Od wielu lat chciałbym obejrzeć porządny polski film i niestety mam problem. Może nie będę oryginalny pisząc, że polski film sięgnął dna. O tym wcześniej mówili Marek Konrad i Bogusław Linda. Wielu aktorów tak myśli, ale wolą się nie wypowiadać publicznie.

    Teraz są czasy kiedy aktorzy musza bić się o rolę z ludźmi z ulicy. Mam tu na myśli castingi. Bo czym jest casting? To przecież nic innego jak spęd ludzi na którym mocarze naszego kina wybierają według tylko sobie znanych kryteriów nowe twarze do tonącego okrętu zwanego polskim filmem. Nieraz zastanawiałem się, dlaczego tak się dzieje? Dlaczego kiedyś mieliśmy dobre filmy, a teraz nie potrafimy nic sensownego stworzyć?

       Wszystko zaczyna się chyba w szkole. Jak wychowamy dzieci, jak je wykształcimy takie później mamy społeczeństwo. Wbrew temu co niektórzy teraz mówią w czasach komuny młodzież zdobywała bardziej wszechstronna wiedzę. Może nieraz wkurzaliśmy się wbijaniem różnych formułek, czy też danych statystycznych, ale pokolenie dzisiejszych pięćdziesięciolatków i starszych bije na głowę młodych. Wystarczy spojrzeć na byle jaki teleturniej w telewizji. Młodzi często szokują kompletnym brakiem wiadomości wydawałoby się znanych przeciętnym obywatelom.

     Nie panikuję, ale bardzo obawiam się o przyszłość Narodu. Wracając jednak do filmu starzy mistrzowie tacy jak Wajda, Zanussi i inni mają już swoje lata. Nic im nie ujmując jednak ich dzisiejsze dzieła nie są ani nowatorskie, ani wybitne. Owszem, kunszt widać, jednak nie ma w nich tego czegoś. Tego, co powoduje, że film pamiętamy długo, lub w ogóle o nim nie zapominamy. Teraz powinna nastąpić wymiana pokoleń. Jednak ci wielcy nie starali się wychować godnych siebie następców. Może wynikało to z obawy, że zostaną wygryzieni, że spadną z piedestału? Nie wiem, co było tego przyczyną. Faktem jest, że trzymając się kurczowo filmu i swojego zawodu trochę przypominają mi starych komunistycznych aparatczyków w byłym ZSRR. Należało trwać aż do śmierci, a Lenin nawet dłużej.
 

       Nie chcę się rozpisywać na temat konkretnych filmów, filmów porażek jak chociażby Katyń bo nie to jest tematem. Te porażki to skutek. Należy zawsze szukać przyczyny, nie skutku. On jest w kinie, łatwo go spotkać. Jedną z przyczyn tego stanu jaki mamy jest problem scenariuszy i tu mogę coś więcej powiedzieć. Po pierwsze często polscy reżyserzy nie wiem dlaczego chcą pisać scenariusze do swoich filmów. To chyba podstawowy błąd. Często reżyser zapomina o podstawowej sprawie , czyli o widzu. Film powinien być tworzony dla widza, a nie dla siebie. I tu znów wrócę do nieszczęsnego Katynia. Wajda stworzył film dla siebie. Młody widz po obejrzeniu filmu wie tylko jak zabijano jeńców i co przeżywały rodziny prominentnych jeńców.

    Tak naprawdę nie poznali ani życia obozowego, ani jak się dostali do niewoli. Nie pokazano prób jak i udanych ucieczek z transportów do obozów. Czemu Wajda pokazał, że ludzie chcieli tam zostać, co było nieprawdą, tego nie rozumiem. Mój wujek uciekł z transportu. Wykupił się za złoty zegarek. Jego życie warte było marny złoty zegarek. Wujek później walczył w armii Andersa i przeszedł cały szlak bojowy . Spłaszczona i nieprzekonywująca opowieść zrobiła więcej szkody niż przyniosła pożytku.

    Reasumując reżyser przekazał swoje prywatne odczucia , które nie pokrywały się z ogólną rzeczywistością. Nie chcę więcej pastwić się na Katyniem , bo cenię Wajdę za jego poprzednie filmy. Jednak on jest dobrym przykładem tego co dzieje się ze starymi mistrzami. Szanujmy ich za filmy poprzednie jednak oceniajmy ich sprawiedliwie jeśli jeszcze teraz porywają się na wielkie dzieła. Nie nazwisko się liczy, ale film. Tego powinniśmy się trzymać. Dobry scenariusz jest chyba największym gwarantem sukcesu filmu. Tego jednak zwykły widz nie wie. Zawsze uważano reżysera za twórcę filmu, a to jest nieprawda.

    W filmie jest coś takiego, że jak film wyjdzie wybitny to chwali się reżysera. Kiedy film jest klapą wszyscy mówią o kiepskim scenariuszu. Polski film ma kiepskie scenariusze. Nie piszę o telenowelach, które albo są na licencji, albo są produkcją ze stajni pani Łepkowskiej. Piszę stajnia , bo trudno nazwać inaczej firmy które piszą scenariusze do większości polskich tasiemców. Nie chce tego oceniać, szkoda mojego czasu. Chodzi o te pozostałe.

    Słowo pozostałe jest chyba trafione jeśli spojrzeć na procentowy udział w rynku. Otóż te pozostałe są realizowane w kilku polskich wytwórniach filmowych. Są to głównie przedsiębiorstwa prywatne w których główne skrzypce grają ich właściciele reżyserzy. Ambicją polskiego reżysera jest nakręcenie filmu według własnego scenariusza. Nie wiem czym to jest spowodowane? Może, żeby było taniej, a może jednak wchodzą w grę aspekty ambicjonalne. Nieważne co, ważne, że to jest zły pomysł. Potwierdzeniem tego stwierdzenia jest upadek polskiego filmu. Dotąd nie będziemy mieć dobrego kina, dokąd sprawami filmu nie zajmą się ludzie niezależni od reżysera, lub jakiś dziwnych układów. Ci ludzie znajdą dobre scenariusze, znajdą reżyserów pełnych energii, nie wypalonych. Nie będą szukać panienek, czy chłopców na ulicy do swoich filmów, tylko poszukają dobrych aktorów.

     Twórca powinien stworzyć dzieło, a nie zbiór ślicznych buziek recytujących kretyńskie dialogi w kretyńskim filmie. Jeśli ten tekst czyta przyszły scenarzysta to chciałbym poświęcić kilka słów jeszcze jednej bardzo niepokojącej sprawie. Zauważyłem dziwną praktykę stosowaną w Polsce. Ogłasza się konkursy na scenariusze filmowe. Nagrodą jest produkcja filmu na podstawie nagrodzonej pracy. W jury zasiadają scenarzyści i …… na właśnie i nikt nie wygrywa. Dlaczego?

     Czy w Polsce nie ma zdolnych ludzi? Nie wierzę, że tak się dzieje. W ubiegłym roku na kilka konkursów tylko w jednym ktoś wygrał. Nie wierzę, że żaden scenariusz nie spełnił oczekiwań. Konkurs na scenariusz jest kopalnia dla wypalonych scenarzystów. Młodzi naiwni ludzie obnażają swoje najlepsze pomysły przed konkurencją nic w zamian nie dostając. Dlatego apeluję do takich właśnie ludzi, żeby nie dawali się robić w konia i nie wysyłali swoich najlepszych pomysłów. Jeśli już chcecie to zrobić to zabezpieczcie się przed innymi niż zamierzonymi skutkami tych decyzji. Bo wcale się nie zdziwię, jak kiedyś zobaczycie film we fragmentach przypominający wasz najlepszy pomysł.

Jacek Ostrowski